Asbest is een natuurlijk gesteente dat tot midden de jaren 90 van vorige eeuw veel gebruikt werd in bouwmaterialen en gebruiksgoederen en nog steeds in veel gebouwen te vinden is. Maar wat is asbest precies? Hoe herken je asbest en waar kan ik het vinden?
Wat is asbest?
Asbest zelf is een gesteente. Dit gesteente bevat mineralen met daarin taaie, onbrandbare vezels: de asbestvezels. Het meeste asbest werd gedolven in Zuid-Amerika en Rusland. Maar ook vandaag nog wordt asbest gedolven in landen die afhankelijk zijn van deze natuurlijke bronnen.
Asbestsoorten
Er zijn verschillende soorten asbest namelijk:
- spiraalvormige asbest zoals chrysotiel
- rechte asbest zoals amosiet, tremoliet, anthophylliet en crocidoliet
Het is echter enkel aan de kleur van ruwe asbest dat je kan waarnemen tot welke soort hij behoort:
- chrysotiel: wit asbest
- amosiet: bruin asbest
- tremoliet: grijs asbest
- anthophylliet: groen asbest
- crocidoliet: blauw asbest
Het zijn vooral de witte, bruine en blauwe asbest die gebruikt werden bij ons voor onder meer de vervaardiging van bouwmaterialen.
Asbest bestaat al lang als bouwmateriaal
Het is zeker niet zo dat asbest pas in de 20ste eeuw ontdekt is. In Rome werd asbest gebruikt in lampen en Karel de Grote had zelfs een tafelkleed uit asbest.
Het is pas midden 20ste eeuw dat asbest aan haar echte opmars begon. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werden asbestvezels gebruikt als filter in bijvoorbeeld gasmaskers en sigaretten. Na WOI begon het gebruik in de woningbouw en dit tot dik in de jaren negentig wat België betreft.
Visuele herkenning
- mogelijk indien het materiaal voor 1998 gebruikt werd;
- bevat kleine asbestvezels; ( wit, grijs of bruin )
- is niet brandbaar; ( te laten onderzoeken om zekerheid te hebben )
- asbest heeft een gewafelde textuur, ook wel ‘honingraat’ genoemd;
- asbesthoudende golfplaten bevatten ‘AT’ op de golfplaat. ‘NT’ op de golfplaat, bevat het geen asbest.
Asbest herkennen aan de manier van gebruik en verwerking
Asbest wordt echter opgedeeld op de manier waarop ze gebruikt of verwerkt zijn. Zo kom je aan volgende opdeling:
Hechtgebonden asbest is verwerkt met andere materialen zoals cement of kunststof. Niet-hechtgebonden asbest worden opgebouwd uit de asbestvezels zelf. Deze laatste soort asbest is het gevaarlijkste voor mens en dier omdat er veel sneller asbestvezels vrijkomen.
Asbestisolatie
Waarom werd asbest gebruikt
Asbest heeft enkele kwaliteiten dat andere bouwmaterialen niet hebben:
- zeer sterk;
- isoleert goed;
- brandbestendig/brandwerend;
Daarnaast is het niet te onderschatten voordeel van asbest: asbest is goedkoop.
Wat zijn de toepassingen van asbest?
Asbest kennen we vooral van de golfplaten die asbestcement bevatten maar asbest kwam in veel toepassingen voor:
- asbestcement: golfplaten, buizen, lichten, rioleringen,…
- asbest boards: dakbeschot, plafondplaten, afdichtingen, …
- asbestkoord: afdichtingsmaterialen, handschoenen, mutsen, kleding, kabels, verpakkingen, …
- isolatie: stoomleidingen, waterleidingen, …
- vinylzeil: vloerzeilen voor kasten of keukens
- spuitasbest: isolerende lagen in kantoorgebouwen, winkels en industriële complexen
- imitatiemarmer: schoolborden, dorpels, vensterbanken, …
- afdichtingspasta’s: beglazingskit, stopverf, …
- bitumen: tegellijm, gevelisolatie, dakleer, …
- bakeliet: spoelbakken, toiletten, telefoons, …
Zoals je hierboven ziet, kan asbest echt wel overal gevonden worden. Koop je een oude woning of woon je in een oude woning, kies dan voor zekerheid en laat een asbestonderzoek of asbestinventarisatie uitvoeren als je verbouwingen of slopingswerken voorziet.
Asbest en je gezondheid
Asbest is gevaarlijk voor de mens als de asbestvezels beginnen vrij te komen en ingeademd worden. Asbestvezels kunnen namelijk heel klein worden en zich een weg banen tot de longblaasjes met alle gevolgen van dien.
Asbest is dus niet gevaarlijk om naar te kijken of aan te raken. Wel dienen de asbestmaterialen in goede staat zijn. Producten met niet-hechtgebonden asbest zoals koorden of handschoenen zijn wel héél gevaarlijk. Daar kunnen de asbestvezels bij de minste beweging opvliegen en ingeademd worden.
Mag ik asbest verwijderen?
Als je de nodige voorzorgen neemt en kennis van zake hebt, mag je zelf hechtgebonden asbest verwijderen. Op recyclageparken zijn er speciale voorzieningen voor asbestproducten en materialen. Het is echter aan te raden om beroep te doen op een erkende asbestverwijderaar. Deze kennen de gevaren en weten hoe ze de materialen precies moeten ontmantelen. Ook kan je dankzij te werken met een erkend asbestverwijderaar beroep doen op premies of subsidies.